Hindus feel insecure in Pakistan

HYDERABAD, SINDH: May 28, 2012. (By Abbas Kassar)
The elected representatives of Hindus (minority) living in Sindh province of Pakistan have expressed grave concern on their insecurity in Pakistan as people of their community were being kidnapped for ransom and then either released on payment of ransom, the arrangements for which are made by police itself, their girls converted forcibly after being kidnapped and to face these challenges the Hindus have formed Pakistan Hindu Panchayet and made 3 committees for survey in each district. In this regard a seminar was held here at a local hotel which was attended among others by elected parliamentarians of Hindus including Mohan Lal Kohistani, provincial minister Mukesh Chawla, MNA Mahesg Malani, Khatoomal, Ramesh Kumar and others who in their speeches said that no minority girl ever converts to Islam with her own wish but they are kidnapped and then converted forcibly. They said this issue will be taken up in parliament. They said that to review atrocities against Hindus they have formed three committees the recommendations received from them will be taken up in Parliament. They demanded protection be given to them. 


Meanwhile a subcommittee of human rights standing committee of Pakistani parliament held its meeting in Karachi in which the members condemned the acts of kidnapping of Hindu youth for ransom and girls for forcibly conversion and receiving chits for extortion, to damage their business and that no step by police to lodge FIR of crimes against minority Hindus. The members said if violence against Hindus did not stop they would be forced to migrate from Pakistan the subcommittee was chaired by Dr. Harish Kumar.Ex MPA Michael Javed, ex MPA Ishrat Khokhar, former MPA Dr.Ramesh Kumar, Comrade Amar Lal, Hotchand Motwani and additional inspector general crime police Muhammad Iqbal also participated in the meeting. After long discussion and consultation a 12 point recommendations list was handed over to Sindh government in which it was said that committees comprising scholars of all religions be made which should consider the grave situation of forcible conversion of minority girls and amendments be made in marriage laws. It demanded protection to minorities in Pakistan under article 16 and 17 of Pakistan.


courtecy - Pakistan Christian Post

Rinkle Kumari: The Timeline of Injustice

Marvi Sirmed

February 24:

1. Rinkle Kumari was abducted / disappeared early in the morning. At 11:00 am Nand Lal, her father received a call from Mian Aslam son of Mian Abdul Haq (aka Mian Mitho) who informed that Rinkle was with him and had embraced Islam. Later in the evening, family was informed that Rinkle’s Nikah had been administered with a Muslim boy Naveed Shah.
2. Hindu community’s Mukhi (leader) from Deherki, Mr. Namo Mal contacted Mitho and requested him to bring the girl and settle the dispute. Mitho didn’t.
3. Muslims and Hindus of the area jointly protested against this and blocked the National Highway. Police showered heavy shelling on the protesters after which they went on strike closing the markets and lodged the FIR for kidnapping
4. Police refused to name Mitho and his sons in the FIR. Even DPO could not recover Rinkle from Mitho’s custody.

February 25:

1. Rinkle was produced in the court of Hasan Ali Kalwar, Judge Civil Court Ghotki. As soon as she saw her family in the court, she screamed before the judge and pleaded to let her go with her mother. The judge, however, had to inform her parents if they insisted on taking Rinkle along, they would be responsible for the killing of 2000 Hindus of District Ghotki at the hands of religious extremists.
2. Rinkle’s custody, thus, was given to the police with an order to send her to Sukkur Women’s Police Station. But she was taken to Sukkur in the car of Mithu’s son, as reported in Sindhi newspapers. Point to be noted, a private car belonging to the accused party was used to transport the victim, who was in police custody.
3. The judge gave a new date for hearing (February 27)

February 26:

1. Rinkle’s family met Rinkle in Women’s Police Station Sukkur, where she was kept on court’s orders.
2. Rinkle informed her family that Mian Mitho spoke to her earlier that night on the cell phone of a police constable. When she refused to talk to him, she was manhandled and was made to speak to Mitho who reportedly threatened her to change her statement if she wanted to see her family alive.

February 27:

1. Police took Rinkle from Sukkur to Mirpur Mathelo, at 2:00 am according to the sources in Sukkur Police Station. The official version, though, is that they took her at 3:30 am to the Sukkur District Headquarters.
2. According to the official records, DIG Sukkur Police was in Karachi on February 27, while DPO was in Khairpur Mirs and DSP Mirpur Mathelo was in Karachi bench of Supreme Court. Who was the Headquarter under, that day? Why police deemed it necessary to take the girl to the Headquarter at that point in the night?
3. At 3:30 am, SHO Zulfiqar Meher called Rinkle’s family and informed that the Hearing would be in Ghotki instead of Mirpur Mathelo.
4. Half of the family decided to go to Ghotki, half to Mirpur Mathelo. Hearing took place in Mirpur Mathelo eventually but it is unknown why the SHO misled the family?
5. About a kilometer radius of the area around the court in Mirpur Mathelo was sealed. For Hindus, that is. Nobody from Hindu community was allowed even near the court, while hundreds of Mitho’s armed men were there.
6. Four people from Rinkle’s family who were allowed in the court were Sulachini, Rinkle’s mother, Daya Ram, her paternal uncle, Rajkumar, her maternal uncle and Manohar Lal, her grandfather.
7. Mian Mitho said outside the court, if the decision comes against him, he would ‘be obliged to fire the bullets’.
8. At 8:30 am, only two of the four allowed family members got permission to enter the courtroom, i.e., Sulachini Devi and Daya Ram. According to Sulchini Devi, the court room was full of Mian Mitho’s men
9. At 8:45 am, people outside the court heard loud noise of ‘Mubarak’ (congratulations) from inside the courtroom for her ‘embracing Islam’.
10. The court gave the judgment that Rinkle Kumari was Muslim and had married Naveed Shah.

February 28:

1. Rinkle’s uncles addressed a press conference against this injustice and unfair treatment on the part of the state institutions and high-handedness of local the local vadera(feudal) having full governmental support.
2. Mitho’s men, led by one Hisam Kalwar (Mian Mitho denied this but there are eye witnesses of the incident) stormed into Rinkle’s grandfather’s office and fired at him. The old man survived, but the family got scared and shifted to Karachi.

February 29:

1. Mr. Ghulam Shah from Sindhi United Party and Mr. Riaz Chandio from Jiye Sindh Qaumi Mahaz were contacted by Mian Mitho, who expressed his willingness for a deal. He offered to let Rinkle meet with her family if the family compromises and accepts her religious and marital status. The family responded positively and gave commitment to honour Rinkle’s decision to convert and to marry, if and only if she was doing it on her free will, not under someone’s coercion. To ensure that, Mr. Ghulam Shah, a respected Sindhi nationalist (Muslim by religion) offered to keep Rinkle as his daughter in his home for 12 hours and give her free environment without letting any party meet her. Mitho did not agree to the proposition and a thin hope of resolving the issue died down.
2. Mr. Khalid Soomro of JUI-F was contacted by the family and by the Sindhi nationalists to mediate between Hindu community and Mian Mitho. Soomro tried, but failed due to Mitho’s stubbornness.

March 3:

1. The family filed a petition in the Sindh High Court, Karachi challenging the February 27 judgment of Session Court Mirpur Mathelo.

March 6:

1. The appeal accepted by the Sindh High Court. March 12 was given as the hearing date. Takes Rinkle in police custody.
2. SHO thana Frear Town Karachi South allegedly facilitated Mian Mitho to speak to Rinkle, ordered Hajra Usman Inspector South to make Rinkle talk to Mitho. Inspector Hajra reportedly manhandled Rinkle and coerced her to take Mitho’s phone call. Mitho once again threatened Rinkle of dire consequences if she changes statement and denies being Muslim. Contact with both police officials could not be established, however, according to some Sindhi language newspapers, they denied these allegations.

March 8:

1. Supreme Court of Pakistan takes note of the incident and re-opens an old pending petition against forced conversions of Hindu girls by local extremist elements, filed by Pakistan Hindu Council (PHC) in 2007.
2. Supreme Court included Rinkle’s case in the PHC petition, along with two other recent cases of alleged forced conversion, Dr. Lata Kumari and Aasha Kumari.
3. Next hearing was fixed on March 26.

March 11:

1. Rinkle’s press conference was organized while she was still in police custody. Who bore the expenses for the press conference is unknown. Although some Karachi based reporters confirmed that Mian Mitho’s men informed them about and invited to the press conference.
2. In the press conference, Rinkle was being dictated through the Bluetooth mobile device. Her complete ignorance of basic Islamic tenants was visible to many reporters, while she insisted that she was ‘influenced by Islamic tenants’. Cross-questioning was not allowed by Mitho’s men, who took away Rinkle when the reporters tried to question.
3. Reports of the Press Conference were highlighted in the mainstream media to influence court’s proceedings and public opinion, who now believed that Rinkle had embraced Islam on her own free will.

March 12:

1. Around two hundred men of Mian Mithu with open display of weapons make their appearance outside the High court.
2. The court keeps Rinkle’s custody to Police and closes the proceedings in view of Supreme Court’s orders to produce Rinkle on March 26.
3. American Congressman Brad Sherman wrote a letter to the President of Pakistan urging him to look into the matter.

March 26:

1. Rinkle Kumari and Dr. Lata Kumari were produced in the Court. During the court proceedings, Rinkle cried and screamed she wanted to go with her mother. Seeing similar reaction from Dr. Lata, Chief Justice ordered the court to proceed in camera. After taking detailed statements from both the girls, Chief Justice announced in front of national and international media that Rinkle Kumari had pleaded to go with her mother while Dr. Lata was double minded.
2. To the surprise of many, despite her clear statement Chief Justice ordered to keep both the girls in Panah, the shelter home, where both should not be allowed to meet anyone so they get a free environment without any influence, to decide about their life. Panah is run by revered Justice Majida Razvi, former chairperson National Commission on the Status of Women.
3. Court adjourned till April 18

March 27:

1. Maulana Shirani, Chairman Council of Islamic Ideology gave the statement that Rinkle should be sent home if she has been forcibly converted and that forced conversions have no place in Islam

April 10:

1. Naveed Shah, so called husband of Rinkle, requested the Supreme Court for permission to meet Rinkle. Chief Justice rejected the application saying she wanted to go with her mother
2. Speaking at a seminar organized by Anjuman-e-Talaba-e-Islam in Islamabad, Mian Mitho while answering a question said he will not accept the decision of Supreme Court if it decides against him. He also said at the event that all the ‘gaddi nasheens’ (caretakers) of Dargahs in Sindh take money and let such girls go, including Mian Abdul Khaliq, the gaddi nasheen of Bharchundi Sharif (who is Mitho’s nephew).

April 12 – 14:

1. Naveed Shah and Mian Aslam allegedly met Rinkle several times in Panah, a charge Justice Majida Razvi strongly denies and offers to produce CCTV footage if needed by the court. The family, however, insists that they have credible information that two lower level staff members were threatened by Mian Mitho for facilitating those meetings. They said they would provide the witness in the court.

April 17:

1. Human rights activists along with the family of Rinkle held a press conference in Islamabad in which her family categorically declared that they have no objection if their daughter embraced Islam of her own free will and for the love of Islam. They also declared they would accept her decision of marrying Naveed Shah and would rather celebrate the wedding with all the traditional customs including gifting her dowry. But their only request from the court was to look deep into the matter if the conversion and marriage is on her free will in real sense of the concept.

April 18:

1. Rinkle, along with Dr Lata and Aasha were presented in the Supreme Court. As soon as they appear, Chief Justice said they should record their statement in Registrar’s office and should ‘freely’ tell where they wanted to go. Based on their ‘free’ statement, they would be allowed to go wherever they wanted.
2. Upon entering the court Rinkle handed over a piece of paper to the Chief Justice. It never came out what Rinkle wanted to say, which was not heard by the court.
3. The Court wrote the Order before taking the statement from any of the girls and gave half an hour after which girls had to record their statements in Registrar’s office. But curiously enough, they were called in Registrar’s office after one and a half hour during which Mian Mitho and his sons are reported to have met with the Registrar. When asked via email, the Registrar’s office did not respond to the query. According to some reports, Naveed Shah, some policemen and Mian Mitho’s son were present when Rinkle’s ‘freewill’ statement was being recorded in Registrar’s office.
4. As per Rinkle’s statement issued later by the Registrar’s office, she opted to go with her ‘husband’.
5. The mainstream media glorified her exercise of ‘free will’ while demagogues on TV talk shows (including liberals) kept preaching about respecting Rinkle’s ‘right to choose’ who is an adult citizen of Pakistan and should be allowed to ‘freely’ make decisions about her life.

April 19:

1. In a popular TV talk show, a hyper anchor of the show invited Mina Mitho, Ramesh Lal, MNA, Aamir Liaqat Ali, a so called religious scholar known for extremist views (whose anti-Ahmadi tirade on his TV show ended up in killings of two Ahmadis four years ago), Aasha Kumari with her ‘husband’ and Rinkle Kumari on phone. In the show, the anchor deliberately did not let the other point of view come out. A lopsided discussion was engineered to prove that the girls have indeed converted on their free will and for the love of Islam, not just for marriages.

May 17:

1. While disposing off the petition by Pakistan Hindu Council regarding forced conversions of Hindus, Chief Justice of Pakistan declared that in the existence of Article 20 of the Constitution, there was no need for special legislation regarding the protection of the rights of minorities.

May 22: 

1. Rinkle’s family files a Review Petition in Supreme Court of Pakistan and urges inquiry into the role of Ghotki police and of Mian Mitho in the case.
2. Rinkle awaits justice!

 courtecy -  Baaghi

سنڌ يت جو قتل ..... اسد چانڊيو

ڪوڙي مذهبي ۽ قبائلي غيرت جي ڪوڙڪيءَ ۾ ڦاسائي شڪار ڪيل ڊاڪٽر اجيت، نريش ۽ اشوڪ

سنڌ يت جو قتل

اسد چانڊيو

”هڪ انسان جو قتل، پوري انسانيت جو موت“ مڃيندڙ مذهب جا ”سچا“ پوئلڳ هئڻ جي دعويدارن، ”سنتِ ابراهيمي“ جي انڌي پوئواري ڪرڻ واري ”مبارڪ“ ڏينهن ئي، سنڌ ۾ انيڪ ظلمن ۽ زيادتين جي نشاني تي آڻي، پنهنجي ئي ڌرتيءَ تي، پنهنجي ئي قوم سان گڏ گهارڻ باوجود،”مظلوم اقليتي طبقي“ ۾ تبديل ڪيل ٽن انسانن جو قتل ڪري، سنڌيت ۽ سنڌين جي چهري تي اهڙو داغ لڳايو آهي، جيڪو نه رڳو ڊگهي عرصي تائين ڌوپچي نه سگهندو، پر اهڙي ڪڌي عمل ڪري، جيڪڏهن وڌيڪ سوين سنڌي خاندان پنهنجا اباڻا اجها ڇڏي، پنهنجي ڌرتيءَ کي ئي پنهنجي لاءِ اوپرو ۽ دشمن سمجهي، پرديس جا سفر ڪندي ڏسجن ته، اسان کين ڪا ميارَ ۽ هُجت ڪرڻ جي حق کان به محروم ئي نظر اينداسين.


شڪارپور، جتان جا سنڌي پنهنجي وڻج ۽ واپار ڪري سڄي دنيا ۾ عزت ڪمائيندڙ ۽ سنڌ جي خوشحاليءَ جا ضامن هئا، اسان جي مذهبي ڪٽرپڻي ۽ قبائلي جهالت جو نشانو بڻجي، لڳاتار 64 سالن کان پنهنجي ئي ڌرتي ڇڏي وڃڻ تي مجبور ٿي رهيا آهن،،،!، 14 سئو سال اڳ مڪي کان مديني طرف ٿيل هجرت ۽ ان جا سمورا سبب ته اسان طوطي جيان رٽي رکيا آهن، پر 64 سالن کان اسان پاڻ ئي پنهنجن ڀائرن لاءِ جيئن مڪي جي ”ڪافرن“ وارو ڪردار ادا ڪري رهيا آهيون، ان طرف سوچڻ جي ڪا زحمت ڪرڻ به، اسان جي مذهبي سوچ جي توهين بڻجي وئي آهي!، جنهن ڪري اسان ان ڳالهه کان ئي بي خبر بڻجي چڪا آهيون ته، هن وقت اسان جو پورو سنڌي سماج به ان ئي قبائلي جهالت جي ڪُن ۾ غرق ٿي چڪو آهي، جنهن کي ختم ڪرڻ لاءِ چوڏهن سئو سال اڳ هڪ نبيءَ جو اچڻ ضروري بڻجي ويو هو. چوڏهن سئو سال اڳ وارا جاهل وري به خوشنصيب هئا جو، سندن لاءِ الله طرفان پيغمبر موڪلڻ جا در بند ٿيل نه هئا، اسان ته هاڻي خدا طرفان ڪا چڱائي موڪلڻ جي خواهش ڪرڻ تي به، ٻارين ٻچين ڪُسجي وڃڻ جي قابل بڻجي سگهون ٿا!!، بلڪل ايئن ئي، جيئن عيدالاضحيٰ جي ”مبارڪ“ ڏينهن جي موقعي تي، اسان پنهنجي اکين سان اسلامي ۽ قبائلي غيرت جو ڪمال، چڪ شهر ۾ ڊاڪٽر اجيت ڪمار، نريش ڪمار ۽ اشوڪ ڪمار کي ”قربان“ ڪرڻ جي شڪل ۾ ڏسي چڪا آهيون...!!.


”چڪ سانحو“ سنڌي سماج لاءِ” سڀ ڪجهه نيست ۽ نابود ٿي وڃڻ“ کان اڳ ڀڳت ڪنور رام جي شهادت جيان، هڪ ٻيو چتاءُ آهي. ”چڪ سانحو“ اسان جي مذهبي انڌَ ۽ قبائلي جهالت جي چوٽيءَ تي بيٺل هئڻ جو، رد ٿي نه سگهندڙ ثبوت آهي، انڌَ جي اهڙي چوٽي، جنهن تي بيٺل قوم ڪنهن به وقت پيرَ اکڙڻ بعد هميشه- هميشه لاءِ ڪنهن اونهي کاهيءَ ۾ڪري غرق ٿي سگهي ٿي، جنهن بعد نه اسان جو پنهنجو وجود باقي رهندو، نه ئي اسانجن ذهنن ۾ گندگيءَ جو جبلُ بڻجي ويل جهالت ئي پاڻ بچائي سگهندي. اسان جي جهل جون تلوارون مسڪينن ۽ مظلومن جا سرَ ڌڙ کان ڌار ڪرڻ بعد، هڪ ٻئي کي ئي ٻه اڌ ڪرڻ واريون آهن، اڄ مختلف مذهب ۽ ڪمزور قبيلا ان جي نشاني تي آهن، جڏهن انهن جو وجود ئي نه رهيو ته پوءِ، طاقتورن ۾ موجود ڪمزورن جي ڳولا ڪئي ويندي. جهالت جي اها جنگ ان وقت تائين ختم ناهي ٿيڻي، جيستائين اسان پاڻ کي مڪمل برباد نٿا ڪري ڇڏيون ۽ سنڌي قوم کي ان هنڌ تي آڻي نٿا بيهاريون، جتي ان کي ڪنهن دشمن جي ضرورت ئي نه رهي....!!.


7 نومبر 2011 تي چڪ شهر ۾ ڇا ٿيو؟ ۽ ڇو ٿيو؟، جو سوال فقط اڄ جو ناهي، فقط اُن شهر جو ناهي، سنڌ جي هر شهر ۾ سالن کان اهڙيون ڪهاڻيون بار بار ورجائجي رهيون آهن. هميشه ڪو نه ڪو نشاني تي آهي...!!، مقتلَ هر وقت گرم آهن، انساني خون وهائي انسانيت کي رسايل چَهڪن سان، روحن کي رنجائيندڙ روَين سان. پوءِ به، عيد جي ”خوشين“ واري ڏينهن سنڌ جي هڪ بدنصيب شهر، جنهن سڄي قوم کي سوڳ ۾ وڪوڙي ڇڏيو!؟، اُتي ڇا ٿيو هو؟، اچو ته انهن حالتن ۽ واقعن جو جائزو وٺي، سنڌين جي اکين تي ٻڌل پٽي کولڻ سان گڏ، مذهبي ۽ قبائلي جهالت کي وائکو ڪرڻ جي ڪوشش ڪريون.


گذريل 26 آڪٽوبر تي جڏهن سڄي دنيا ۾ هندو ڀائر ڏياريءَ جو ڏڻ ملهائي رهيا هئا، ان ئي ڏينهن جي شام، چڪ شهر ۾ هڪ واقعو ٿيو.”عوامي آواز“ جي نيوز ڊيسڪ سنڀالڻ دوران، سب ايڊيٽر هڪ خبر کڻي مون وٽ آيو ۽ ٻڌايائين ته :”چڪ شهر ۾ ٽن هندو نوجوانن هڪ مسلمان ڇوڪريءَ کي رستي مان پڪڙي هڪ ڪمري ۾ بند ڪري، جنسي ڏاڍائيءَ جي ڪوشش ڪئي آهي“. مان کيس حيرت سان ڏسندي، پڇيو ته:” سنڌي هندو ايڏو ڏاڍا مڙس ۽ بيوقوف ڪڏهن کان ٿيا آهن جو، جنهن ڌرتيءَ تي مذهبي اقليت قرار ڏئي، ساڻن روز ڪو نه ڪو تماشو ٿيڻ ۽ ذلت ملڻ مقدر بڻجي وئي آهي، اُتي هو اهڙيون اُرهه زواريون ڪرڻ جي، پنهنجي اندر همت پيدا ڪري سگهن....!!“، جواب ۾ ٻڌايو ويو ته ؛”اهي نوجوان نشي ۾ هئا، ٿاڻي تي ڪيس داخل ٿي چڪو آهي، گرفتاري به ٿي چڪي آهي“. مان پوءِ به، سڀ ڪجهه ”ايئن ئي هئڻ“ تي يقين نه ڪندي، کيس چيو ؛” اوهان ان خبر مان لفظ هندو ۽ نوجوانن جا نالا ختم ڪري، خبر کي، ٿاڻي تي رپورٽ ٿيل هڪ واقعي جيان هلايو“.


پوءِ هي واقعو آيو- ويو، ٿي ويو، ان وقت تائين جيستائين چڪ ۾ چئن سنڌين کي ”ڪمزور“ ۽”مذهبي اقليت“ هئڻ ڪري ”شڪار“ نه ڪيو ويو، سانحو ٿيڻ بعد، جڏهن مان حقيقتون معلوم ڪرڻ لاءِ ڪوشش شروع ڪئي، تڏهن به مون تائين شروعاتي طور جيڪا ڄاڻ پهچي سگهي، سا پاڻ کي ”صحافي سمجهندڙ“ جي 26 آڪٽوبر تي موڪليل رپورٽ کان گهڻو مختلف نه هئي!، پر ڪنهن هڪ جي ڳالهه پڌڻ بجاءِ مختلف شهرن ۾، مختلف ماڻهن سان رابطا ڪرڻ بعد جيڪا ڄاڻَ مون تائين پهتي، ان ۾ ”قبائلي جهالت“ ۽ ”مذهبي انتهاپسنديءَ“ جا ٻئي گند موجود آهن. حقيقت ڇا آهي؟ اچو ته ان کي ڏسون:


”چڪ سانحي“ جو بنياد بڻيل 26 آڪٽوبر واقعي لاءِ، ٻه رايا موجو آهن. هڪ مطابق، ”چڪَ ۾ ميڊيڪل اسٽور هلائيندڙ سنديپ ڪمار جي سيما نالي هڪ شاگردياڻيءَ سان دوستي هئي. ڄاڻايل ڏينهن تي هوءَ معمول مطابق سنديپ سان ملڻ لاءِ، سندس هڪ دوست عبدالجبارَ جي خالي پيل گهر تي وئي، جنهن کي هڪ مذهبي جنوني وسيم مهر ڏسي ورتو، جنهن بعد ۾ هو پاڙي جا ماڻهو گڏ ڪري، سندن مدد سان در ٽوڙي گهر ۾ داخل ٿيو ته، اڱڻ ۾ سنديپ نه رڳو سيما سان گڏ ويٺو هو، پر ساڻس ٻه ٻيا دوست نقاش عرف عرف ڌوني ۽ نريش ڪمار به موجود هئا“. ان موقف ۾ مون کي سڀ کان وڏي خامي، پنهنجي دوستِ سان ملڻ جي موقعي تي، سنديپ پاران ٻن دوستَن کي پاڻ سان گڏ ويهارڻ، نظر اچي ٿي. پنهنجي محبوبا سان ملڻ وقت، ڪو به نوجوانُ پاڻَ سان گڏ ٻن دوستن جي موجودگي قبول نٿو ڪري سگهي. ان موقف مان به هڪ ڳالهه هرحال ۾ ثابت ٿئي ٿي ته، 26 آڪٽوبر تي” زورَ زبردستيءَ“ وارو ڪو به واقعو نه ٿيو هو. ان ئي سلسلي جو هڪ ٻيو موقف (جَنهن جي تصديق نه رڳو مختلف شهرن ۾ويٺل مُختلف ذريعا پر چڪ شهر سان پيدائشي واسطو رکندڙ ڪجهه ڄاڻو به ڪري رهيا آهن)، تنهن مطابق:


1: شڪارپور ضلعي جي شهر چڪ ۾ هڪ خاندان اهڙو به رهي ٿو، جيڪو جسم فروشيءَ ڪري، پنهنجي سڃاڻپ ٻين شهرن تائين به ڪري چڪو آهي، سڄو شهر ”سڀ ڪجهه“ ڄاڻي ٿو، موبائل فونن جا نمبر به ماڻهن وٽ موجود آهن، جنهن ڪري ڪن هندو نوجوانن تي، ڪنهن مسلمان ڇوڪريءَ سان زور يا زبردستي ڪرڻ جو الزام سراسر ڪوڙ ۽ هڪ سازش کان سواءِ ٻيو ڪجهه به نه آهي. ان سان گڏ هي موقف، هڪ ئي هنڌ ٽن دوستن جي موجود هئڻ کي، ممڪناتِ ۾ به شامل ڪري ٿو ڇڏي.


سنڌ ۾ صدين تائين ياد رکي ويندڙ بدترين سانحي لاءِ ذميوار ڇوڪري، خالي گهرَ تائين ڪيئن پهتي؟، ان لاءِ به ٻه اطلاع موجود آهن:


(الف) ڄاڻايل ڇوڪريءَ کان وقت وٺڻ جو ڪم، سندس قبيلي جي نوجوان ئي ڪيو هو، جنهن بعد اها ڇوڪري، ان نوجوان سان گڏ، هڪ خالي گهر ۾ پهتي.


(ب)الزام هيٺ آيل نوجوانن، ڏياريءَ جي خوشي ملهائڻ لاءِ پنهنجين موبائل فونن جو استعمال ڪيو ۽ بازار ۾ وڪري لاءِ موجود هڪ وکر کي پاڻَ تائين پهچڻ جو رستو ڏنو.


هاڻي هڪ ڳالهه ٿابت ٿي چڪي ته، ان سڄي معاملي ۾ ”ڪنهن به“ ،”ڪنهن سان به“ ڪا زيادتي يا اهڙي ڪا ڪوشش ناهي ڪئي. هيءَ ڪا اهڙي اڻ ٿيڻي واري ڳالهه به نه آهي، جيڪا اسان جي سماج ۾ پهرين ڪڏهن به نه ٿي هجي!! يا اڳتي لاءِ ئي ايئن ٿيڻ جو رستو ”هميشه لاءِ بند“ ٿي ويو هجي!. ڪو هڪ واقعو سماج کي تبديل ڪرڻ جي طاقت رکي ها ته پوءِ ”زينت ڀيو سانحي“ جي هر شئي اڄ تائين رڪارڊ تي موجود هئڻ باوجود، چڪَ سانحي جا ”سبب“ ئي پيدا نه ٿين ها!؟ پوءِ هي معاملو، مذهبي ۽ قبائلي ”غيرت“ جي انتقام جو مثال ڪيئن بڻجي ويو؟، اچو ته ان کي به جاچيون:


چڪ شهر ۾ قاضي غلام محمد ڀيي جي نالي سان هڪ بليڪ ميلر به رهي ٿو، سندس رڪارڊ تي ڪيتريون ئي بدناميون موجود آهن، جن ۾ پنهنجي نجي اسڪول اندر ئي هڪ ڇوڪريءَ جي جسم تي پنهنجو نالو اُڪرڻ ۽ دايَن جي ٻن عورتن سان دوستي رکڻ جي ڪوشش ۾ ناڪام ٿيڻ بعد، سندن خلاف چڪ جهڙي هڪ ننڍي شهر ۾ ايس ايم ايس مهم هلائي، سندن خاندان کي شهر ڇڏڻ تي مجبور ڪرڻ، شامل آهي. عجيب طريقي سان اهڙو جنسي جنوني هڪ مذهبي تنظيم سان به واسطو رکي ٿو. قاضي غلام محمد ڀيي جو هڪ ٻيو ڪم، جيڪو اڃا تائين بدنامي جي سرحدن ۾ داخل ٿي نه سگهيو هو، يا ايئن ڪرڻ مسلمان ڀائرن لاءِ خراب ڪم نه پئي سمجهيو ويو، سو هو، ”شهر ۾ رهندڙ هندن کي ڀَتي لاءِ بليڪ ميل ڪرڻ“. عام طور سمورا پر خاص طور شهر ۾ ڪاروبار ڪندڙ هندو سندس خاص نشاني تي هئا. ڪنهن به دُڪان تان ضرورت جو سيڌو کڻي، پوءِ پئسا ڏيڻ کان پڙُ ڪڍي بيهڻ، سندس معمول هو. هو اهڙو ڪم ڪنهن جي طاقت ۽ ڏڍَ تي ڪري رهيو هو، ان لاءِ سمورا ذريعا ان ڳالهه تي متفق آهن ته :”مذهبي جنوني ٽولي سان گڏ، کيس پيپلز پارٽي ضلعي شڪارپور جي صدر ۽ ڀَين جي هڪ پاڙي جو سردار سڏائيندڙ، بابل خان جي مڪمل حمايت حاصل هئي”.


26 آڪٽوبر جي شام چڪ شهر ۾ اهڙو واقعو ڪيئن ٿيو؟ جنهن هڪ ڊاڪٽر، هڪ ڪسٽم آفيسر ۽ هڪ دڪاندار کان زندگي کسي، سنڌ جي نرڙ تي داغ هڻي ڇڏيو، ان کي سمجهڻ لاءِ اسان کي ڏياريءَ جي ڏڻ کان به اٽڪل ٻه هفتا اڳ، چڪ ٿاڻي تي هندو خاندانَ طرفان ڪٽرايل اين سي کي ڏسڻو پوندو، جنهن ۾ ”پوليس کي قاضي غلام محمد ڀيي جي بليڪ ميلنگ کان آگاهه ڪندي، قانون کي حرڪت ۾ آڻڻ جي درخواست ڪئي وئي آهي“. پر قانونُ آخر تائين حرڪت ۾ اچي نه سگهيو، جنهن ڪري، هڪ مذهبي جنونيءَ کي قبائلي جهالت ۽ ان جي طاقت سميت ”حرڪت“ ۾ اچڻ جو موقعو ملي ويو.


هڪ قبائلي سردار هئڻ سان گڏ حڪمران پارٽيءَ جي ضلعي صدر جي ڇاڙتي ۽ هڪ مذهبي جماعت سان لاڳاپيل قاضي خلاف ٿاڻي تي درخواست جمع ڪرائڻ جي ڪجهه ئي ڏينهن جيڪو ٻيو واقعو ٿئي ٿو، اهو ڪجهه هن ريت آهي:


”هڪ ڀاڙيتو ڇوڪري، مٿي ذڪر ڪنهن به هڪ سبب جي بنياد تي، هڪ خالي گهر ۾پهچي ٿي ۽ عجيب طريقي سان اهڙي سڄي ڄاڻ، هڪ مذهبي پارٽي ۽ قبائلي سردار سان جڙيل بليڪ ميلر کي جيئن جو تيئن پهچي ٿي وڃي!، پوءِ ڪيترائي سندس جهڙا جنوني موقعي تي پهچي هاءِ گهوڙا شروع ٿا ڪري ڏين ته ”هندو نوجوانن، نشي ۾ ڌت ٿي هڪ مسلمان ڇوڪريءَ ۾ هٿ وڌا آهن“پوليس به پهچي ٿي وڃي، سمورين اخبارن ڏانهن موڪليل خبر به، اصل حقيقتن جي ابتڙ ”معصوم“ ۽ ”واٽ ڏيندڙ ڇوڪريءَ ۾ هٿ وجهڻ“ واري موڪلرائي ٿي وڃي.اڳ ئي بليڪ ميلنگ ۽ ڌمڪين هيٺ گذاريندڙ هندو پاڻ بچائڻ لاءِ پريشان ۽ بشني بليڪ ميلر پنهنجي ڪاميابيءَ تي خوشيون ڪندڙ...!!، چڪ جي ٻن هزار هندن جون ڏياريءَ جون خوشيون غم ۽ خوف ۾ تبديل، جڏهن ته ڪنگال بدمعاشن ۽ بليڪ ميلرن لاءِ عيد..!!“


اها سازش اتي ئي پوري ڪا نه ٿي ٿئي، پر چڪ جي سوين هندن لاءِ پريشانين جا ڏينهن اڃا هاڻِ شروع ڪري ٿي...!!. اهڙي صورتحال کي سمجهڻ لاءِ اسان کي ان علائقي ۾ قبائلي بيهڪ ۽ دشمنين کي به ڏسڻو پوندو. چڪ شهر ۽ ان جي ٻهراڙي ۾ ٻن قبيلن جي دشمني ”چانڊيا- مگسي تڪرار“، جيان بدنام آهي، جنهن ۾ هڪ قبيلو ڀيو آهي، جنهن جي اڳواڻي بابل ڀيو ڪري رهيو آهي ۽ ٻيا آهن مهر، جن جو سردار غوث بخش مهر آهي.ٻئي قبيلا پاڻ ۾ اٽڪيل آهن، ظاهري طور، هڪ ٻئي جا بلڪل ويري، پر سرداري سطح تي هڪ ٻئي سان ٻٽ به.( جيڪا خبر رکڻ، هر ڪنهن جي وسَ ۾ آهي به نه). اهڙين حالت ۾ ڀين جي ظلم جي طاقت کان ڊڄي، چڪ جا هندو مدد لاءِ آفتاب شعبان ميراڻي ۽ مهر سردارن وٽ پهچن ٿا، اهو عرض به کڻي ته، ”اهي طاقت ۽ علائقائي اثر کي استعمال ڪري، سندن ڀين سان پيدا ٿيل غلط فهمي ختم ڪرائن“. موٽ ۾ کين بي فڪر ٿي وڃڻ جي خاطري ڪرائيندي چيو وڃي ٿو، ”اوهان ڪنهن به پريشانيءَ ۾ پوڻ بنا پنهنجن گهرن ۾ ٿانيڪا ٿي ويهي رهو. اسان نه رڳو اهو مسئلو حل ڪرائينداسين پر اوهان جو تحفظ به اسان جي ذميواري آهي“. اهڙي خاطري کڻي، چڪ جا واڻيا پنهنجن گهرن ڏانهن واپس ٿين ٿا. تحفظ لاءِ سندن اوطاق تي چئن پوليس اهلڪارن جي مقرري به ٿي وڃي ٿي، عيد جي ٻئي ڏينهن ڀين سان ڪنهن ٺاهه تائين پهچڻ لاءِ جرڳو ٿيڻ جو اطلاع به وٽن پهچايو وڃي ٿو، پر جنهن ڳالهه کان کين بي خبر رکيو ٿو وڃي، سا هيءَ ته، ڀيو سردار پنهنجي ”غيرت جو پلاند“ ڪرڻ لاءِ قاتلن کي مقرر ڪري چڪو آهي. ڪنهن ٻئي علائقي کان گهرايل ڪيترائي قاتل چڪ شهر ۾ پهچي چڪا آهن ۽ کين فقط هڪ موقعي جو انتظار آهي، کين اڳواٽ ئي اها پڪ به آهي ته تمام جلد کين اهڙو موقعو ملي ويندو، ڇو ته عيد مٿان هئڻ ڪري، هندن جي گهرن تي چئن پوليس اهلڪارن جي نفري هٽائڻ يقيني آهي، جنهن ڪري قاتل چڪَ ۾ خميا کوڙي ويهي ٿا رهن.


چڪ سانحي جا پيرا کڻندي، ان هنڌ تي پهچڻ بعد، هڪ سوال بار بار منهنجي ذهن ۾ پيدا ٿي رهيو آهي، منهنجي ڇَهين رڳ مون کي وري وري اها ڳالهه سوچڻ تي مجبور ڪري رهي آهي ته، ”مهرن ۽ ميراڻين ڀَين جي عتاب هيٺ آيل هندن تان مصيبت ٽارڻ نه پر وڌائڻ ٿي چاهي. ڀلي ايڏي وڏي سطح تي نه صحيح، پر اهي خواهشمند ضرور هئا ته، ڀيا ڀلي هندن سان ڪنهن نه ڪنهن سطح تي زيادتي ڪن، نه ته چڪ جي جنهن پاڙي جي حفاظت چار پوليس اهلڪار ڪري ٿي سگهيا، ايتري حفاظت ڏيڻ ميراڻين يا مهرن لاءِ ڪا وڏي ڳالهه نه هئي...!، جي ايئن ڪرڻ ڪنهن به سبب ڪري ناممڪن به هو، تڏهن به ڌڻين کي اصل خطري کان آگاهه ڪري. ڪجهه پنهنجي طرفان ئي احتياط ڪرڻ جي صلاح ڏيڻ ته ممڪن هو...؟؟، پر ڪنهن به ايئن ڪرڻ بجاءِ، ڀَين جي نشاني تي آيلن کي، عيد جي ٻئي ڏينهن ئي، سڀ ڪجهه ٺيڪ ٿي وڃڻ جا ڏٽا پئي ڏنا...!!“.


....... ۽ پوءِ 7 نومبر تي عيد جو ”سڳورو“ ڏينهن اچي ٿو، اهڙو ڏينهن، جنهن لاءِ اسان کي ٻڌايو ويندو آهي ته ، اهو ٻين ماڻهن جي تڪليفن کي محسوس ڪرڻ جو ڏينهن آهي!. ان ”ڀلاري“ ڏينهن تي اسان جا مذهبي ۽ قبائلي غيرت سان ٽمٽار ٻُٽَ ٻڌل چار قاتل موٽر سائيڪلن تي سوار ٿي، ڊاڪٽر اجيت ڪمار جي اوطاق طور استعمال ٿيندڙ ڪلينڪ تي پهچن ٿا، کين اها خبر ملي چڪي آهي ته اُتي حفاظت لاءِ مقرر ڪيل پوليس اهلڪار عيد ڪرڻ لاءِ پنهنجن گهرن ڏانهن وڃي چڪا آهن. هاڻي کين ڪو به جَهلڻ ۽ پَلڻ وارو نه آهي، انسانن جي شڪار لاءِ ماحول بلڪل تيار آهي. هو هر قسم جي پريشاني ۽ مزاحمت ٿي سگهڻ جي امڪان کي مڪمل طور پري اڇلائي، ڊاڪٽر اجيت ڪمار جي ڪلينڪ تي پهچن ٿا، جتي ”مسلمانَ ڇوڪريءَ سان هٿ وجهڻ“ جي تهمت هيٺ آيل نقاش عرف ڌونيءَ جو چاچو انڪم ٽيڪس آفيسر نريش ڪمار، ڊاڪٽر ستيا پال ۽ دڪاندار اشوڪ ڪمار به ايندڙ ڪنهن آفت کان بي خبر ٿي ويٺل آهن. هو ٻئي ڏينهن ڀين سان ٿيندڙ جرڳي بابت ويچار ونڊي رهيا آهن جو، گولين جو مِينهن وَسي ٿو وڃي، پوءِ کين خبر ئي نٿي پوي ته ساڻن ڇا ٿي ويو۽ ڇو ٿي ويو...!؟ کين ته مهرن ۽ ميراڻين طرفان خاطري ڪرايل هئي ته:”کين ڪو هٿ ئي نه لڳائيندو...!!“، ڪجهه به سمجهڻ ۽ ڪنهن کي به ميار ڏيڻ کان اڳ ئي ڊاڪٽر اجيت ڪمار، نريش ڪمار ۽ اشوڪ ڪمار جسمن مان آرپار ٿيل گولين جي زخمن مان رت ڳاڙي، مٽيءَ ۾ مٽي بڻجي ٿا وڃن،. ايئن اسان جي اسلامي ۽ قبائلي ”غيرت“ ڪامياب ٿي وئي ۽ ان کي للڪارڻ جو ڏوهه ڪندڙ ”ڪافر“ پنهنجي انجام کي پهچي ويا. اهڙو سخت انتقام وٺي، اسان گهٽ ۾ گهٽ پاڻ کي ايترو ”روشن خيالُ“ ضرور ثابت ڪري ڇڏيو آهي ته، ”جي اسان جون عورتون، پنهنجن مسلمان ڀائرن جي گهرن ۾ وڃن ته مڙئي خير جي ڳالهه آهي، اسان جي مذهبي ۽ قبيلائي سوچ کي ان تي پريشان ٿيڻ يا غيرت خطري ۾ هئڻ جو احساس نه ڪرڻ گهرجي. باقي جي ڪافرن اهڙي مجال لاءِ سوچيو به ته، اسان جون سموريون غيرتون کين چٿي ختم ڪرڻ لاءِ چوويهه ئي ڪلاڪ تيار آهن.!!، کين اهڙو ڏوهه بخش ڪيئن ٿو ڪري سگهجي!؟، اسان پنهنجين عورتن کي اجازت مسلمان ڀائرن لاءِ ڏني آهي، ڪافرن لاءِ نه - هرگز نه.“


ان سڄي معاملي تي سوچيندي،”زينب ڀيو ڪيس“ به وساري نه ٿو سگهجي، جنهن جون ته وڊيو ڪلپ اڄ به يوٽيوب ۽ سوين ماڻهن جي ڪمپيوٽرن ۾ محفوظ آهن، اهو واقعو به ايئن ئي اوچتو ”سانحو“ بڻجي ويو هو، چڪَ ۾ به جيڪو ڪجهه ٿيو آهي، اهو کپري واقعي جيان هر شهر ۾ ٿيندڙ هڪ سٺو يا خراب، پر عام رواجي واقعو ئي آهي، کپري واقعي ۾ ملوث هڪ ڇوڪرَ طرفان اهڙي وڊيو پاڻ ئي يوٽيوب تي رکڻ، ”معمول“ کي” سانحو“ بڻائي ڇڏيو، چڪ ۾ اهو ڪم هڪ بليڪ ميلر ذريعي ڪرايو ويو، کپري ۾ پاڻ کي پاڻ ئي ڦاسايو ويو هو، چڪ ۾ اهو سڀ ڪجهه هڪ طئه ٿيل ”منصوبي“ تحت ٿيو آهي...!!، مان جنهن به پاسي کان سوچان ٿو، ”چڪ سانحو“ فقط ۽ فقط هڪ سازش کان سواءِ، ٻيو ڪجهه به نٿو لڳي، اهڙي شڪ جا ڪيترائي سبب موجود به آهن، جهڙوڪ:


1: ان سانحي جو مک ڪردار هڪ اهڙو بلڪ ميلر آهي جيڪو نه رڳو ڀيي سردار جي ويجهو آهي پر سندس خيالَ مذهبي جماعت جو ميمبر بڻجڻ جي به لائق آهن....!!.


2: سانحو برپا ڪرڻ لاءِ هڪ ڌنڌوڙي ڇوڪريءَ کي استعمال ڪرڻ.


3: ان ڇوڪريءَ جي چُر پُر ۽ الزام هيٺ آيل نوجوانن جي پوري ۽ پڪي ڄاڻ ساڳي بليڪ ميلر وٽ موجود هئڻ.


4: ڇوڪريءَ جي ڪردار جي چڱيءَ ريت خبر هئڻ باوجود، سمورين اخبارن تائين ”هڪ مسلمان ڇوڪريءَ سان زيادتي ٿيڻ جي خبر پهچرائڻ“.


5: اخباري ادارن ڏانهن اماڻيل سمورين خبرن ۾سڄو زور ان ڳالهه تي هئڻ ته:” ڏياريءَ جي خوشي ۾ نشو ڪيل نوجوانن، واٽَ ويندڙ معصوم ڇوڪريءَ کي طاقت جي زور تي پاڻ سان وٺي وڃڻ تي مجبور ڪيو ۽ ڪمري ۾ واڙي ڇڏيو.“


6: ساڳي بليڪ ميلر قاضي خلاف پوليس وٽ اڳ ئي موجود اين سي ”انتقامي ڊرامو“ لکڻ لاءِ سبب موجود هئڻ جي شاهدي ڏئي ٿي. (دايا ڪٽنب کي ساڳي انداز سان بليڪ ميل ڪري، شهر ڇڏي وڃڻ تي مجبور ڪرڻ جو ڪارنامو، اڳ ئي سندس ”رڪارڊ“ تي موجود آهي)


7: سڄي سنڌ جي هندو ڀائرن کي رت روئارڻ لاءِ مجبور ڪندڙ ۽ سڄي دنيا ۾ سنڌ کي بدنام ڪندڙ ڊرامي جو خالق، قاضي غلام محمد ڀيو پهرين ڏينهن کان پراسرار نموني غائب ٿي وڃڻ آهي!. هڪ اطلاع اهو به آهي ته اهو هن وقت پنهنجو” فرض“ ادا ڪرڻ بعد ڀين سردارن جي پناهه ۾ ويٺل آهي.


8: مهرن ۽ ميراڻين جي خاموشي، جن ڪجهه به ٿي سگهڻ جي خبر ۽ ان لاءِ قاتل مقرر ٿي وڃڻ جي ڄاڻ هئڻ باوجود، چڪ جي هندن کي بي پرواههُ ٿي رهڻ لاءِ قائل ڪيو.


9: ڊي پي او شڪارپور جنيد احمد شيخ، جنهن جا علائقي جي ڌاڙيلن ۽ ڦورن سان ناتا ايترا ته بهتر آهن جو، شڪارپور شهر ۾ وڏيون وارداتون ڪندڙ ڏوهاري عطا شيخ ۽ ڏاڏو شيخ رات وقت، ايس پي صاحب جي گاڏيءَ ۾ ئي شهر جو دؤرو ڪندا آهن، ان ايس پي کي اها خبر نه هئڻ تي ڪيئن ٿو يقين ڪري سگهجي ته، ”قاتل ڪارروائي لاءِ تيار ويٺا آهن!؟“، جي کيس خبر هئي ته پوءِ هن ڪهڙي سبب جي ڪري، چڪ جي هندن کي ڏنل پوليس سيڪيورٽي هٽائي؟؟ ڇا قاتلن کي رستو صاف ڪري ڏيڻ ئي ايس پي جنيد شيخ صاحب جو اصل ڪم هو، جڪو هن ڪري به ڏيکاريو...!؟.


هڪ ٻي ڳالهه به انتهائي ڇرڪائيندڙ آهي. ٽن انسانن کان جان کسيندڙ قاتلن جي گرفتاريءَ لاءِ پوليس طرفان نالي ناتر ڪيل ڪوشش به قاتلن کي ڪاوڙائي وڌو...!!. انهن ڪجهه ماڻهن جي ٿاڻي وڃڻ کي به نه رڳو پاڻ سان وڏي نا انصافي سمجهيو، پر گرفتاريءَ وقت ” الله اڪبر“ جا نعرا هڻي، انهن اها ڳالهه ثابت ڪرڻ چاهي ته، انهن ڪو وڏو ”مذهبي فرض“ ادا ڪيو آهي، جنهن ڪري اهي قاتل يا قاتلن جا ساٿاري نه پر، ”غازي“ آهن...!! اڃا پوليس جي ڪاررواين جو ڊرامو ختم مس ٿيو هو ته، شهري اتحاد جي اڳوڻي اڳواڻَ نور محمد پنهور جي گهر تي سمورا مذهبي جنوني گڏ ٿيا، ان گڏجاڻيءَ ۾ ٻه فيصلا ڪيا ويا:


1-گرفتار ڪيل ساٿين جي آزاديءَ لاءِ ٿاڻي جو گهيرو يا حملو ڪيو ويندو.


2- ٿاڻي تي حملي دوران ئي، هڪ ٻيو گروپ هندن جي دڪانن کي باهيون ڏيندو، جيئن کين شهر ڇڏي وڃڻ لاءِ مجبور ڪري سگهجي.


۽ پوءِ طئه ٿيل منصوبي تي عمل ڪندي، ٽن انسانن کان جان کسڻ واري ڏينهن ئي. جي يو آءِ جي ڪارڪنن جي مدد سان ٿاڻي جو گهيرو ڪيو ويو. کين شهر ۾ هندن جا دڪان ساڙڻ جو موقعو، ڊي آءِ جي تائين اهڙو اطلاع پهچي وڃڻ ڪري، ملي نه سگهيو.


واقعي جي ٽين ڏينهن 9- نومبر تي سرڪار طرفان پاڻ ئي داخل ڪيل ايف آءِ آر74-2011 ۾، فقط انهن ئي 11 ماڻهن کي قاتلن جو مددگار يا کين بڇَ ڏيندڙ قرار ڏئي، شامل ڪيو ويو آهي، جيڪي پوليس جي ڇاپن دوران، اتفاق سان هٿ چڙهي ويا هئا. ٻُٽَ ٻڌل ۽ موٽر سائيڪلن تي سوار قاتل، ڪراچيءَ جي دهشتگردن جيان، پوليس لاءِ ”اڻڄاتل“ ئي آهن....!! ڪراچيءَ جي ”اڻڄاتل“ دهشتگردن لاءِ به سڀن کي خبر هوندي آهي، سواءِ ”قانونَ“ جَي!، چڪ ۾ به انسانيت جا ليڪا لتاڙيندڙ ۽ سنڌيت جو قتلِ عام ڪندڙن لاءِ به سَڀن کي خبر آهي ته، اهي بابل خان ڀَيي جا بَڇيل ۽ ڪچي جي ڳوٽ سچل ڀيَي جا رهواسي آهن، جن مان ٻهن قاتلن جا نالااقبالُ ڀيو ۽ حسن ڀيو آهن. پوءِ به پوليس، قاتلن تائين ڪيترو نه پهچڻَ جي ڪوشش ڪري رهي آهي، اوهان ان جو اندازو، پاڻَ ئي لڳايو، ته بهتر. ٻيو ته ٺهيو، پر ان سازش جو مُک ڪردار، جنهن خلاف بليڪ ميلنگ ۽ ڀتاگيريءَ جي اين سي، انهن سمورن سانحن کان اڳ، چڪَ ٿاڻي تي موجود آهي، ان مذهبي ۽ جنسي جنوني قاضي غلام محمد ڀَيي جو نالو به ايف آءِ آر ۾ ڏيڻ جي همت، پوليس جي ڪنهن به ”بهادر“ آفيسر ۾ نه آهي...!؟، يا پوءِ پوليس کاتو به قاتلن جو يار ۽ مددگار آهي....!؟


بدترين تباهي ٿي وڃڻ بعد هاڻي سڀُ چست ٿي ويا آهن. صدر صاحب”خاص نوٽيس“ ورتو آهي، پر مان ان نوٽيس کي ”خوش اصلوبيءَ“ سان معاملي مان پاڻ بچائڻ جي سازش کان وڌيڪ، ٻيو ڪجهه به نه ٿو سمجهان، جيڪب آباد ۾ سالن کان هندن جو وات رتُ سان ڀريل آهي، سوين سنڌي هندستانَ طرف لڏ پلاڻَ ڪري چڪا آهن، اتي به پيپلزپارٽي جي ضلعي صدارت ۽ قومي اسيمبليءَ جي سيٽ مليل جکراڻي خاندان، ان سازش ۾ ملوث آهي، جنهن سان علائقي جا ڌاڙيل، ڦورو ۽ پوليس کاتوٻٽُ آهي. اسان لکي لکي، پنهنجن آڱرين ۾ سور وجهي چڪا آهيون، پر ڪڏهن به صدر صاحب کي ان سنڌ دشمن سازش جو نوٽيس وٺندي ناهي ڏٺو.!! شڪارپور ضلعي ۾ ٿيل هن شرمناڪ سانحي ۾ به پيپلزپارٽي جو ضلعي صدر سڌو ملوث آهي...!! نه کيس پارٽي صدارت تان هٽايو ويو!!، نه ئي کانئس ٻيو ڪو پڇاڻو ٿيو!!، صدر صاحب جي نوٽيس وٺڻ جو ردعمل اهو ٿيو جو، بابل خان ڀيو صاحب آغا سراج درانيءَ سان گڏ چڪَ جي ڪربلا ۾ ويهاريل هندن وٽ پهچي، کين ڪنهن به قسم جي قانوني ڪارروائي يا احتجاج کان پري رهڻ جي صلاح ڏئي، جلد ئي جرڳي ذريعي انصاف ڏيارڻ جو ڏٽو ڏئي کين خاموش ڪرائي هليا ويا آهن!! واهه صدر صاحب، تنهنجو نوٽيس وٺي انصاف ڏيارڻ...!!.


اسان کي خبر ناهي ڇو بار بار اهو يقين ڏيارڻ جي ڪوشش ڪئي ويندي آهي ته :”سنڌ صوفين جي ڌرتي آهي، هر رنگ ۽ مذهبي متڀيد کان مٿڀرو ٿي، انسانن کي فقط انسانُ سمجهندڙن جي ڌرتي آهي...!!“، پر اهڙا ڏٽا ٻڌڻ بعد ڪنڌ کڻي جڏهن به ڏسجي ٿو، سنڌ، قاتلن، ڦورن ۽ ڌاڙيلن جي ڌرتي محسوس ٿئي ٿي، جتي ڪو به محفوظ نه آهي...!!، هر عزت دار ماڻهوءَ جي زندگي، موت کان به بدتر ٿيندي پئي وڃي...!!. بي شڪ اهو سلوڪ برابريءَ جي سطح تي ۽ سَڀن سان آهي، پر جڏهن اسان پنهنجي اهڙي ڪُڌي عمل جو نشانوسنڌي هندن کي بڻايون ٿا ته، پوءِ اهو ڏوهه هڪ عام ڏوهه نه پر قومي ڏوهه بڻجي وڃي ٿو. اسان جي هر اهڙي گندي عمل بعد قوم جو ڪجهه نه ڪجهه حصو ڪٿان نه ڪٿان، پنهنجو وطن ڇڏي، پرديس ۾ پناهه ڳولڻ شروع ٿو ڪري. اسان کي سڀ خبر آهي، سڀ ڪجهه ڄاڻندي به نه رڳو پاڻ ايئن ڪري رهيا آهيون، پر ايئن ٿيندو رهڻ لاءِ مناسب ماحول پيدا ڪري ڏيڻ به، پنهنجو فرض ٿا سمجهون، ٻين لفظن ۾، پنهنجي ڌرتي جا دشمن ڪي ٻيا نه، پر اسان پاڻ ئي آهيون، حضرت عليءَ جي ان قول جيان ته :”مون کي پنهنجن دوستن کان بچايو، دشمن سان پاڻ ئي منهن ڏئي وٺندس“. چڪ شهر جنهن ۾ ڪجهه سال اڳ ڏيڍ سئو کان وڌيڪ هندن جا گهر آباد هئا، اتي هاڻي فقط 50 کن خاندان مس بچيا آهن، لڏي ويلن مان ڪيترن خاندانن سکر يا ڪراچي ۾ پناهه ورتي آهي يا مورڳو پنهنجي ڌرتي کي ئي ڇڏي هليا ويا آهن؟، اسان کي ته هن وقت ڪا به خبر ناهي. ۽ جي ڪجهه مهينن بعد وري چڪ شهر جي آبادي ۾ هندو خاندانن جو تعداد ڳڻبو ته، شايد اهي اڄ موجود اڌ جيترا به نه هجن...!!، اهو به ممڪن آهي ته پورو شهر ”ڪافرن“ کان پاڪ ٿي چڪو هجي.....!!.


هن وقت اسان کي اها ڳالهه به ياد رکڻ گهرجي ته، هيڏي وڏي ناانصافي ۽ ظلم ٿي وڃڻ باوجود به، مظلوميت جي انتها تي پهچايل سنڌي هندو، جيڪي ڊاڪٽر اجيت، نريش ڪمار ۽ اشوڪ ڪمار جا لاش گهر ٻاهران پهچڻ تي، خوفَ مان درَ کولڻ لاءِ به تيار نه آهن...!!، جيڪي بند ڪمرن ۾ ئي سڏڪا ڀرڻ سان گڏ اکين جو آبُ آڻڻ تي مجبور آهن...!!، جيڪي ”مسلمانَ ڀائرن“ آڏو پنهنجو ڏک ۽ درد لڪائي ويهڻ ۾ ئي پنهنجو ڀَلو ٿا سمجهن آهن....!!،سَي پاڻ سان ٿيندڙ ناانصافين ۽ ظلمن خلاف ان وقت تائين آواز نه اُٿاريندا، جيستائين اسان اهڙي ظلم خلاف هڪ مظبوط تحريڪ نٿا بڻجي وڃون. سندن چونڊيل نمائندا ۽ وزير ڀلي ڪهڙي به پارٽيءَ ۾ هجن، سندن مفادُ مسلمان جاگيردار حڪمرانن کان پنهنجو حصو وڌ ۾ وڌ وٺڻ آهي. گتَن جون پرمٽون سندن لاءِ تمام گهڻيون اهم آهن، پنهنجن ڀائرن جو بچاءُ ڪرڻ جي ڀيٽ ۾...!!. سنڌ ۾ سنڌي ڀائرن جو، پنهنجي ڀاءُ جيان هر سطح تي بچاءُ ڪرڻ جو ڪم، کين ڪنهن به طريقي سان تنگ ڪندڙن کي دنيا آڏو ننگو ڪرڻ جو ڪم، اسان ۽ توهان ڪري سگهون ٿا يا نه!؟ ڪرڻ چاهيون ٿا يا نه!؟ پنهنجن ڀائرن کي پنهنجو ڀاءُ به سمجهون ٿا يا نه....!؟، سنڌ ۾ هندن جي مستقبل جو فيصلو اسان طرفان پنهنجي لاءِ چونڊيل ڪردار ۾ ئي لڪل آهي، صدر صاحب جي نوٽيس وٺڻ يا اقليتي ووٽن ذريعي چونڊيل اسيمبلي ميمبرن جي نمائشي تعزيتي تقريرن ۾ نه. هو ڀلي گتن جا لائسنس وٺندا ۽ وسڪيءَ جون فيڪٽريون لڳائيندا رهن، پر اسان ۽ توهان کي ڪجهه ڪري ڏيکارڻو آهي. اسان ئي ان سازش کي سمجهي به رهيا آهيون ته سازشي ڪردارن کان به واقف آهيون، پنهنجي ٿيندڙ نقصان جي به خبر آهي ته قوم آڏو موجود چئلينجن جي به ، جَي اڃا به اسان ڪجهه نٿا ڪريون يا ڪرڻ نٿا چاهيون ته پوءِ، اسان پاڻ به پنهنجن ڀائرن ۽ خود پنهنجي خلاف به ٿيندڙ ان سازش ۾ برابر جا شريڪ سَمجهڻ لائق آهيون، پوءِ ڪو به جواز، نه اسان جي ضمير تي پيل ٻوجهه هٽائي سگهندو، نه ئي سنڌ جي ٿيندڙ تباهيءَ کي گهٽائي سگهندو!، پوءِ جي پنهنجن ڀائرن جي ڪلهي ڪانڌي ٿيڻ جو” فرض“ ادا ڪرڻ دوران ڪڍرايل تصويرون، اسان جي نه رڳو سيرانديءَ پر پيرانديءَ کان به پيل رهيون، تڏهن به ويَل ڪا به شي واپس ٿي نه سگهندي، بلڪل ايئن ئي، جيئن اسان ورهاڱي ذريعي ٿيل پنهنجي تباهيءَ تي، اڄ تائين ماتم ڪرڻ کان سواءِ، ٻيو ڪجهه به نه ڪري سگهيا آهيون....!!


Asadchandio71@yahoo.com

Rinkle Kumari Letter to the Mother!!! ها! تون منهنجي ساهه ۾ اڄ به آهين...!

Rinkle Kumari Letter to the Mother!!!
ها! تون منهنجي ساهه ۾ اڄ به آهين...! 
وينگس

ڪاش!
مان جنم نه وٺان ها،
هي زندگي منهنجي حصي ۾ آئي،
ڇا مان صرف آذاب سهڻ لاءِ دنيا ۾ موڪلي ويس؟
جيڪو ڪجهه منهنجي ڪنن تي پيو،
مان هر هڪ لفظ تي ايمان آڻي،
دل کي سمجهائڻ ۾ پئجي ويس ته نه ائين ناهي،
هي سڀئي ڪارا ڪڪر هڪ ڏينهن هٽي ويندا،
هڪ ڏينهن کليل آسمان هيٺان تون ۽ مان آزاد پکين جيان پَرَن کي هوائن جي لهر تي ڇڏينداسين،
هي ناانصافي ۽ اڻبرابر صرف ڪجهه پلن لاءِ آهي،
مون کي اهو ئي ٻڌايو ويو هو،
پر سڀ ڪوڙ ۽ دوکو آهي،
هي جيڪو ڪجهه پاٽ پڙهايو پيو وڃي،
سچائي سان ڏسو ته ان جو وجود ڪٿي به نه ٿو ملي،
وقت جي ڪٽهڙي ۾ مون کي گهليو ويو آ،
مون کان سوالن مٿان سوال ڪيو وڃي ٿو،
اڄ مان به هڪ سوال ڪرڻ چاهيان ٿي،
ڇا هڪ عورت جي روپ ۾ پيدا ٿي مون گناهه ڪيو؟
ڇا خوابن کي پنهنجي دنيا ۾ آڻي گناهه ڪيو؟
اڙي! مون وري وڏي غلطي ڪئي، پنهنجي دنيا نه پر توهان جي دوکيباز دنيا ۾ مون خواب ڏسڻ جي وڏي تاريخي غلطي ڪئي آهي،
جنهن سماج ۾ انصاف ۽ برابري سان گڏ سچائي جي ڪا جڳهه ئي ناهي، اتي پيار ۽ اصولن جهڙا لفظ کوکيلا لڳن ٿا،
انهن لفظن ۾ روح جو وجود ئي ناهي،
پوءِ ڇو منهنجي ڪنن تائين توهان انهن لفظن کي پهچايو؟
جتي مان ئي گناهگار هجان،
جتي مون کي سرعام سماج ۾ ائين گهليو ويو،
جيئن ڪجهه صديون پهريون حضرت عيسيٰ کي گهليو ويو،
ڪاش!
مان جنم نه وٺان ها،
ڪاش! مان هي هيڏو سارو ڪوڙ تي ٻڌل دوکيباز جهان نه ڏسان ها،
اسان جن جنم وٺي، ظلم جا ڦٽڪا پاڻ تي جهليا،
۽ پوءِ به ڪٽهڙي ۾ بيهاري چيو ويو،
تون وڏي ڏوهاري آهين،
ها....ها...ها.... مان وڏي واڪي چوان ٿي ته مان ڏوهاري آهيان،
ڇو جو مان جنم ورتو،
منهنجو جنم وٺڻ ئي وڏو گناهه آهي.
ڪاش! ائين ٿئي ها،
ته مان جنم نه وٺان ها. (هلينا)
مون کي سمجهه ۾ نه ٿو اچي ته مان جيڪو ڪجهه توڏانهن لکي رهي آهيان ڇا مان اهو ايمانداري سان قلم بند ڪري سگهندس؟ 
منهنجي پياري امان تون کي خبر به آهي ته مان توکي ڪيترو ياد ڪندي آهيان تنهنجون سڀئي خوبصورت ڳالهايون ۽ آکاڻيون جن ۾ هميشه برائي جو خاتمو ٿيندو آهي، جڏهن ته حقيقي زندگي ۾ ائين ناهي. ان جو مون کي تجربو چڱي طرح ٿي چڪو آهي. تون مون کي هميشه دڙڪا ڏئي ڪري چيو ته مان اڃان ننڍڙي آهيان. پر اڄ اچي ڪري مون ڏس ته وقت جي بيرحم لهرن مون کي ڪيترو وڏو ڪري ڇڏيو آهي.
انسان صرف عمر سان وڏو ناهي ٿيندو پر زندگي جي جهول ۾ ملندڙ غم ۽ ناانصافيون زندگي کي اهو سڀ ڪجهه سيکاري ڇڏن ٿيون جيڪو اسان عمر سان گڏ نه ٿا سکون.
تنهنجي رنڪل گهڻي تبديل ٿي چڪي آهي، مون زندگي ائين نه سچيو هو ته مون سان ائين به ٿيندو ۽ نه ئي تون ڪڏهن ٻڌايو ته زندگي جي ٻيڙي ڪڏهن ڪڏهن بيرحم لهرن جي ور به چڙهي ويندي آهي. 
امان! مون کي جڏهن گهر مان کنڀيو ويو هو ان وقت مون تون کي رڙيون ڪري سڏ ڪيا، پر ان وقت تون ڪٿي هوئينءَ؟ جڏهن مان پهرين تون کي سڏ ڪندي هوس ته تون هڪ ئي سڏ ۾ جواب ڏيندي هوئينءَ پر جڏهن مون کي تنهنجي سخت ضرورت هئي ان وقت تون ڪٿي هوئينءَ؟
منهنجي رڙين تي ڪير به نه آيو؟ ۽ پوءِ مان مسلسل رڙيون ڪئي ڪندي رهيس، هاڻي مون کي پورو يقين ٿي چڪو آهي ته تنهنجي دنيا کي اکيون، ڪنن ۽ دل ناهي. جيڪڏهن انهن وٽ اهي هجن ها ته منهنجي تڪليف کي محسوس ڪن ها. پر ڪنهن به ڪجهه نه چيو. هن سڏي سفر ۾ مون ڇا مليو؟ 
اهو هڪ ڪاغذ تي لکڻ منهنجي وس کان ٻاهر آهي گهٽ ۾ گهٽ هاڻي ايتري سگهه بچي ناهي جو انڌن، ٻوڙن ۽ گنگن آڏو ڪاغذ ذريعي دانهه ڏيان. 
پياري امان! مون کي تڪليف ۽ ڏک ان وقت ٿيو هو جڏهن منهنجي ڪنن تي آواز پيا ته يقينن ڪٿي نه ڪٿي منهنجو به قصور هوندو؟ ڪٿي مان به ڏوهاري هوندس؟ 
مون کي خبر ناهي ڪنهن ڪيئن منهنجي لاءِ جملا ڳالهايا هوندا؟ پر مان ڏوهاري ۽ قصور وار ڪيئن ٿيس؟ ها .. ها .. مان غلطي تي آهيان منهنجو قصور اهو آهي ته مان تنهنجي ڌيءَ رنڪل ڪماري آهيان، منهنجو قصور اهو آهي ته مان هڪ غريب ۽ هندو ناري آهيان، انهن سڀني کان مٿي ته مان هڪ عورت آهيان پوءِ مان ئي ڏوهاري ٿيس. جيڪڏهن اهو منهنجو ڏوهه آهي ته پوءِ ان ۾ منهنجو ڪهڙو قصور؟ 
مان هميشه اهو سوچيو هو ته هن سماج ۾ اسان (نارين) لاءِ ڊگهي فهرست وارا سوالنامه هوندا آهن ۽ هڪ مردن لاءِ ڪجهه به نه. 24 فيبروري کان وٺي هينئر تائين مون تماشو بڻايو ويو؟ ايتري تذليل ٿيندي مون ان جو اندازو نه هو هڪ ناري هجڻ جو مون کي قيمت ادا ڪرڻي پئجي رهي آهي. ڪنهن به انهن کان سوال نه ڪيو ته تون ڪنهن جي گهر جي ناري تي نظر ڇو رکي؟ تون ان کي گهر مان ڪنهن جي چوڻ تي کنيو؟ 
پر جڏهن به سوال ڪيو ويو ته اهو ڇا مان فريال شاهه يا رنڪل ڪماري آهيان؟ 
امان تون کي ياد آهي جڏهن مون کي تون ٻڌايو هو ته عورت هڪ ديوي ماتا آهي، ان کي وڏو مرتبو هجڻ سان ۽ ان جي پير هيٺان جنت آهي، اڄ ڏسي وٺ ته جنهن جي پيرن هيٺان جنت آهي اهي ڪيتري نه عورت جي نيلامي لڳائي رهيان آهن، ڇا اهي عورت جي نيلامي لڳائن پيا يا پيرن هيٺان موجود جنت جي جي لڳائي رهيا آهن؟
عورت لاءِ چيل سڀئي ڳالهايون مون لاءِ هڪ Joke کان مٿي ڪجهه به ناهي، هاڻي امان تون ڪنهن کي اهڙو ڪجهه به ٻڌائجانءِ ته هن سماج ۾ انصاف لاءِ نالي ڪا شيءِ موجود آهي. آسمان هيٺان صرف دوکيبازي ۽ ناانصافي سان گڏ ڪوڙ منهن مٿي ڪري گهمي ٿو، رهي ڳالهه سچائي ۽ انصاف جي اهي ڪڏهن به هن دنيا ۾ وجود رکن ئي نه ٿيون. 
مون لاءِ سچائي ۽ انصاف اهي سڀئي ٻئي مخلوق جا لفظ لڳن ٿا، جن کي تنهنجي دنيا ۾ آڻي معصوم غريب ماڻهن کي چريو ڪيو وڃي ٿو.
جيئن مان چري ٿي هويس، مون ٻڌايو ويو هو ته چيف آف جسٽس جي شاهي ڪورٽ ۾ ڪنهن جي به ناهي هلندي، ان جي آڏو هن ملڪ جو وزير اعظم هٿ ٻڌي پيش ٿيندو آهي، مجال ٿيندو جو ڪير به چيف آف جسٽس آڏو ڪوڙ ڳالهائي.
امان! تون کي ان جو اندازو ٿيندو ته ان کان پوءِ مان وقت جي هر سيڪينڊ کي ڪيئن پئي گذاريو؟ 26 مارچ جي ڏينهن لاءِ مون ڪيتريون دعائون گهريون، جيڪو ڪجهه مون سان ميرپور ماٿيلو جي پوليس اسٽيشن تي ٿي گذريو، مان ان کي هڪ ڀيانڪ خواب جيان وسارئڻ جي پوري ڪوشش ڪئي ۽ پنهنجن دردن کي گڏ ڪري انهن کي دلاسو ڏيڻ لڳس ته نه نه ائين ناهي توهان سڀني کي جوڙي مان هڪ ٻئي نئين رنڪل پيدا ڪندس، هن دنيا ۾ جنم ڪيترن روپن ۾ ٿئي ٿو هڪ ماءٌ جنم ڏئي ٿي ته ٻيو جنم دردن جو جهان به ڏئي ٿو. 
مان پنهنجن دردن تي پاڻ ئي مرهم رکيم اهو ڄاڻيندي به ته هي سڄو سماج اکين ۽ ڪنن تي هٿ رکي خاموش بيٺل آهي اهي منهنجي لاءِ ڇا ڳالهائيندا؟ جن وٽ گناهگار صرف مان هوس ۽ اهي سڀئي پاڻ وڏا فرشتا هئا، پر مون دل تي هٿ رکي ڪري چيو ته نه مان انهن کي ٻڌائيندس ته سچ هي آهي. ۽ مان پنهنجن زخمي هٿن ۾ اُميد ۽ انصاف جي ديوي آڏو پيش ٿيس، پر انصاف جي ديوي جي اکين تي پٽي ٻڌل ڏسي مون اُميد کي اندر ٻاهر ڪڍڻ جي ڪوشش ڪئي ته جنهن جون اکيون ئي پٽي سان بند ڪيون وڃن ان جا ڪن به ته بند ڪرائي سگهجن ٿا. 
پر مان تڏهن به ڪوشش ڪري سچ ڳالهايو ۽ رڙيون ڪري پنهنجي لاءِ انصاف پينئڻ لڳس موٽ ۾ مون کي ڇا مليو؟
هاڻي ته مون کي شڪ ٿيڻ لڳندو آهي ته ڇا هن سماج ۾ انسان ۾ رهندا آهن؟ ڇا اهي سچ ۽ ڪوڙ جي پرک رکن ٿا؟
مون ڪٿي به اهڙو آواز نه ٻڌو جنهن ڪوڙ کي ڪوڙ چيو هجي، ايستائين جو گهڻن اهو چئي ڏنو ته مان هندو مذهب مان آهيان ۽ ذات پات جي مسئلن ڪري اسان ناريون گهرن مان نڪري شادي ڪنديون آهيون.
امان مون کي اهو سڀ ڪجهه ٻڌندي ايترو افسوس ٿيو ۽ ان کان وڌيڪ مون کي تو تي رحم اچڻ لڳو ته هڪ ماءٌ جي پرورش ۽ ان جي ممتا جي ايتري حد تائين تذليل ڪئي ويندي؟ تون يقين ڪر مان تنهنجي لاءِ ڪجهه نه ڪري سگهيس، تنهنجي تذليل ٿيندي مان نه پئي ڏسڻ چاهي، پر مان ڇا پئي ڪري سگهان؟ انهن ڪيتريون بيبنياد ڳالهيون جوڙي مون مٿان ٿيندڙ ناانصافي کي پردي ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي آهي.
مون سمجهان ٿي ته تنهنجي حالت منهنجي پياري جيجل امان ڪيئن هوندي؟ ڇا تون سمجهي سگهين ٿي ته جڏهن تنهنجي مون تي رڙيون پيون هونديون مان ڪيترو نه ٽٽي هوس، پر مان ڇا پئي ڪري سگهيم، تون ۽ مان هن ملڪ جي شاهي ڪورٽ آڏو موجود هياسين، جيڪا ڪنهن به گهرائي سگهي ٿي پر تون ۽ مون کي اهو سمجهڻ گهرجي ها ته ڀل هن شاهي ڪورٽ آڏو ملڪ جي وزير اعظم هٿ ٻڌي اچي. ان جو مطلب اهو ناهي ته ان وٽ تنهنجي ۽ منهنجي لاءِ انصاف ڪرڻ جي سگهه به هجي. تون رڙيون ڪري درد کي آسمان جي ديوتا ڏانهن پهچايو، پر مان ڪيتري نه بي بس هوس ته مان هڪ رڙ به نه ڪري سگهيس، هڪ کي ٻانهه کان جهلي اهو نه چئي سگهيس ته مان سان ڇا ڇا نه ٿيو آهي؟ منهنجي زخمن تي ڪير مرهم هڻندو؟ 
مان ان ڏينهن انصاف جي ديوي کي بس هٿ ٻڌي خاموش ۾ چيو ته تون به ديوي آهين ۽ منهنجي مان به تنهنجي روپ جيان آهي، آخر تون ڪهڙي ديوي آهين؟ جيڪا هڪ ماءٌ جي دانهه تي لڙڪ نه ٿي لاڙي سگهي پوءِ مان پنهنجي اندر کي چيو ته جنهن ديس ۾ ماءٌ جي دانهه تي انصاف جي ديوي لڙڪ نه ٿي لاڙي سگهي ان مان انصاف جي اُميد ڪيئن رکي؟ 
امان! مون مٿان جيڪو ڪجهه به گذري پيو ان مان مون ايترو ئي سکيو ته جنهن سماج ۾ ناانصافي آزاد هجي، اتي هر سلڇڻي ٻائي جي ڌيءَ تماشو بڻائي ويندي.
مون کي توسان ڪا به شڪايت ناهي، پر مان تون آڏو هٿ ٻڌي معافي گهران ٿي ته مان تنهنجي درد تي مرهم نه رکي سگهيم، اي امان! منهنجو روح زخمن ۾ چور آهي، هاڻي جڏهن نوان زخم ملندا به آهن ته انهن کي پنهنجي لاءِ ڪا جڳهه ناهي ملندي پر اهي پنهنجي جڳهه وري به ٺاهي وٺندا آهن.
امان! ڪڏهن زندگي ۾ مونسان ضرور ملاقات ڪجانءِ ته پوءِ مان تون کي ٻڌائيندس ته مون سان ڇا ڇا ٿي گذريو؟ 
۽ مان انصاف لاءِ ٻئي مخلوق جي لفظ کي نه ٿي سڄاڻيان جڏهن انصاف تعصبپرستي ۽ مذهبن جا چوغا اوڙهي بيٺو هجي اهي ڪيئن سچائي جي پرک ڪري سگهندا؟ 
هتي هڪ هندو سنڌي ناري هجڻ ئي وڏو ڏوهه آهي، ها! منهنجي لاءِ هن سماج ۾ غيرت نالي ڪا شيءِ وجود نه ٿي رکي. تون ئي چيو هو ته غيرت مند ڪڏهن به ناانصافي کي برداشت ناهن ڪندا پوءِ تنهنجي ۽ منهنجي ناانصافي تي خاموشي ڇو هئي؟ 
تنهنجي دنيا ۾ اسان جهڙن نينگرين کي صرف ڪٽهڙي ۾ بيهاريو ويندو آهي. 
امان! مان پيڙاهه ۽ ناانصافي کي گهڻو ويجهو ڏيٺو آهي، وقت ڪٿي ڪيئن ٿو بيهي؟ هاڻي مان اُميد جو ڏيئو ٻارڻ ڇڏي ڏنو آهي. بس! وري به تون کي آخر ۾ ايترو چوندس ته تنهنجي تڪليف کي هر وقت مان محسوس ڪندي آهيان، هن سڄي دنيا ۾ تنهنجو تصور ئي منهنجي ڏک کي سهارو ڏيندو آهي. جيڪڏهن ان ڏينهن مان ڪجهه به ڳالهايان ها ته اهي سڀئي ملي ڪري مون کان تنهنجو سهارو کسي ڇڏين ها پوءِ هي سماج جنهن جي هي سڀئي ملي ڪري هام هڻي رهيا آهن ڪجهه به نه چون ها انهن جي دلين تي چرٻي چڙهي وئي آهي، جنهن کي تنهنجي صدا به رجهائي نه ٿي سگهي.
امان! تون جيڪو ڪجهه مون کي ٻڌايو، تنهنجو سماج ان کان وڌيڪ مختلف ۽ ڀيانڪ نڪتو. 
انهن تنهنجي رنڪل کان سڀ ڪجهه کسي ڇڏيو پر ها! تنهنجي احساس ۽ يادون ڪري به نه کسي سگهيو آهي، هي جيڪا هوا گهلي رهي آهي مان ان کي پيغام ڏيان ٿي ته تون تائين پهچائي ۽ توکي ٻڌائي ته تنهنجي رنڪل توکي ڀاڪر ڀري اهو نه چئي سگهي ته امان اچ ته ٻئي جهان ۾ هلون جتي تون ۽ مون کي انصاف لاءِ هٿ نه جهلڻا پون جتي تنهنجي پرورش تي ڪير سوال نه اُٿاري... امان! ڪنهن ٻئي جنم ۾ ملنداسين پر اهڙي ديس ۾ جنم ڏيجانءِ جتي انسان هجن ۽ انصاف جي ديوي جو اکيون ۽ ڪنن مٿان پٽي ٻڌل نه هجي پوءِ مان جنم وٺندس.
مون کي خبر ناهي مان ڇا ڇا لکيو آهي؟ بس! ايترو چوندس ته امان تون مون کي جنم ڏيڻ دوران درد کي محسوس نه ڪيو پر تون ته منهنجي درد کي به محسوس ڪري رهي آهين.
امان تون منهنجي ساهه ۾ اڄ به آهين، هي ڏور ڪير به ٽوڙي نه ٿو سگهي. انصاف جي ديوي ۾ دل آهي يا نه پر امان! مان اکيون بند ڪري چئي سگهان ٿي ته هڪ ماءٌ جهڙو دل هن دنيا ۾ ڪٿي به نه ملندو.
امان! تون ڪٿي آهين؟ مان توکي ڪيترا سڏ ڏيان ٿي...هر سڏ ڊگهين ڀتين سان لڳي موٽ کائي موڏانهن اچي ٿو.
امان ... تون ... ڪٿي .... آهين؟ 
Veengas@dailyibrat.com